KROATIE
.ORG
Alles over Kroatie
Maroflin - Crni Lug Pension Lobrovic
Villa Imagine
Villa Nada
Ceric
in Kroatië.
Nikola Tesla
Geschiedenis - Monument in Zagreb - Themapark in Smiljan - De uitvindingen van TeslaOf Nikola Tesla al dan niet een 'bekende Kroaat' is daarover kan geredetwist worden. Hij werd geboren in Kroatie in 1856 en leefde er 28 jaar, verbleef dan tot zijn dood (als Amerikaans staatsburger in 1943) in de Verenigde Staten, maar werd geboren uit Servische ouders. Zijn uitleg gaat als volgt : "Ik ben even fier op mijn Servische ouders als op mijn Kroatisch vaderland".
Dat hij belangrijker is dan dat hij bekend is, zoveel is zeker. Hij is zonder twijfel de pionier op vlak van het gebruik van wisselstroom. Zonder hem geen moderne elektriciteitsvoorziening, en geen zoals we het nu kennen, geen moderne elektromotoren of transformatoren. Maar Tesla is onrechtstreeks ook de uitvinde van de radio, dus ook van de mobiele telefoon.
Geschiedenis
Nikola Tesla werd dus geboren in Kroatie, in het dorpje Smiljan dicht tegen Gospic in de streek Lika. Na zijn normale schooljaren studeerde hij aan de Universiteiten van Graz en Praag, destijds 2 steden die tot het Oostenrijks-Hongaarse rijk behoorden zoals Kroatie.
In 1884 verhuisde hij naar de Verenigde Staten (New York) en begon daar in eerste instantie te werken in de laboratoria van Edison. Door hun tegenstellende ideeën over elektriciteit, kwam het al snel tot een breuk en startte Tesla zijn eigen labo. Edison zweerde bij gelijkstroom, Tesla had het voor wisselstroom. Later zou blijken dat Tesla het - wat betreft transport van elektriciteit - het bij het rechte eind had. Hij was - in tegenstelling tot Edison - een slecht zakenman, en kon nooit zijn ideeën en patenten ten volle tot een financieel succes brengen. Dit leidde er toe dat hij verschillende malen patenten moest verkopen om zijn schulden af te betalen, en dat hij overleedt in een New Yorks hotel waar hij financieel onderhouden werd door enkele bewonderaars.
Tesla stelde ook de stad Zagreb voor om een electriciteitscentrale te bouwen, en dit al in 1892. Zagreb zou daarmee de eerste stad ter wereld zijn geweest met electriciteitsvoorziening, maar de gemeenteraad vondt zijn idee toch maar niks... Vijftien jaar later deden ze het dan toch, maar de eersten waren ze zeker niet meer.
Monument in Zagreb
In Juli 2006 werd er in Zagreb een monument ingehuldigd ter ere van Tesla en dit naar aanleiding van zijn 150-ste verjaardag. Het monument, op de hoek van de Masarykova-straat en de Preradoviceva-straat, is een werk van Ivan Mestrovic. De inhuldiging werd bijgewoond door de President van Kroatie, Stjepan Mesic, de voorzitter van het parlement Vladimir Seks, de Eerste Minister Ivo Sanader en de burgemeester van Zagreb Milan Bandic.
Themapark in Smiljan
Ook in Juli 2006 werd in zijn geboortedorp een themapark geopend ter ere van Tesla. Het park bestaat uit het Geboortehuis dat volledig is omgevormd tot muzeum, de kleine kerk waar zijn vader priester was, een paviljoen met hoogtechnologische vergaderzaal en een kleiner paviljoen met een transformator van Tesla. Verder is er op het terrein nog een speeltuin voor de kinderen.
De inkom bedraagd 50 kuna (7 euro) per persoon. Echt veel krijg je daar (nog) niet voor. Het muzeum in z'n geboortehuis is klein maar wel tot in de details verzorgd en technologisch hoogstaand. Vlakke schermen zijn er verwerkt tot in de vloer toe, en je kan er gratis (snel) surfen op internet. De schuur naast het huis die dienst moet doen als cafe was in Augustus 2006 nog niet open, en in het kleine paviljoen kan je dus enkel een transformator bekijken. Het grotere paviljoen is er enkel voor vergaderingen/congressen. Er blijft dus enkel nog de speeltuin over... Het volledige themapark is wel mooi aangelegd met veel en goed onderhouden groen.
De uitvindingen van Tesla waren echter niet van de minste. Enkele voorbeelden :
De transformator, nodig om elektrische spanningen om te zetten (hoger of lager) wat onontbeerlijk is bij het vervoer van grote hoeveelheden elektriciteit. En niet te vergeten, nodig voor bijna al onze huidige elektronische apparaten. Kijk maar eens hoeveel 'blokjes' er in je stopcontact steken...
De inductiemotor. Alle huidige elektromotoren die op wisselstroom werken zijn nog steeds 'dezelfde' als deze van Tesla. En die vind je dus overal, van je wasmachine tot grote werfkranen.
Hij experimenteerde ook met "schaduwfoto's" wat later door Wilhelm Roentgen werd gebruikt toen hij de X-stralen ontdekte. Ook met vele andere vormen van verlichting experimenteerde hij, ook met lampen die later de basis vormde voor onze huidige TL-buislampen.
De Teslaspoel werd door hem uitgevonden in 1891 en wordt nog steeds gebruikt in radio's, televisies en andere elektronische apparaten.
Tesla is ook de uitvinder van de radio, al wordt dikwijls Marconi genoemd. Het kwam toen tot een rechtszaak waarbij Marconi toe gaf dat de uitvindingen van Tesla aan de basis liggen van de radio.
De gedenkplaat van Tesla in Zagreb (foto bovenaan) bevat volgende tekst :
Als zoon van mijn vaderland (Kroatie), beschouw ik het mijn plicht om de stad Zagreb te helpen met alle middelen, zowel met woord (advies) als met daad.
Nikola Tesla, 24 mei 1892.
Ter gelegenheid van de suggestie aan de stad Zagreb tot het bouwen van een wisselstroomcentrale.
Gedenkplaat van Nikola Tesla in Zagreb
vandaag 21-11-24, laatst aangepast op 06-12-15. © Hans Van Mulders